System apelacyjny Włoch

Szanowni Państwo przyszedł czas aby wyjaśnić oznaczenia jakości win włoskich- kraju, który zaraz po Francji króluje w ilości, różnorodności, ale i co najważniejsze w jakości win. Co trzeba nadmienić Włochy mają, zaraz po Grecji, najdłuższą historię winiarską na naszym kontynencie i znacznie wyprzedzają pod tym względem chociażby właśnie wspomnianą Francję
.

Wina są tu produkowane w dwudziestu regionach, które odpowiadają dwudziestu regionom administracyjnym. Przy czym do połowy XX wieku winiarstwo tego kraju poza małymi wyjątkami nie wznosiło się nawet na średni poziom jakości, a tworzone tu wina przeznaczone były do lokalnej konsumpcji. Przy czym proszę pamiętać, że Włochy to kraj, w którym wino związane było i jest nierozerwalnie z codziennością każdego człowieka i ta konsumpcja jest stosunkowo wysoka.

System DOC czyli Denominazione di Origine Controllata (kontrolowane oznaczenie pochodzenia), który pragnę w dużym skrócie, objaśnić powstał w 1963 roku. Wprowadzono go aby skłonić producentów do podwyższenia i utrzymania wysokiej jakości wina. Zapewnienie renomy i jakości win włoskich były bardzo ważne aby ludzie na całym świecie mieli pewność że piją produkt o jakości przez nich oczekiwanej. W latach 80-tych i 90-tych system ten został rozbudowany. Aby wyodrębnić wyjątkowe wina, o najwyższej jakości oraz unikalnym charakterze, w 1982 roku wprowadzono oznaczenie DOCG –Denominazione di Origine Controllata e Garantita (kontrolowane oznaczenie gwarantowanego pochodzenia). W 1992r natomiast, by wyróżnić wina nie spełniające rygorów apelacji DOC, ale przewyższające znacznie swoją jakością wina stołowe wprowadzono kategorię IGT (Indicazione Geografica Tipica) czyli wina regionalne. W tej ostatniej kategorii bardzo często znajdują się wina wielkie, ale o tym później. Prawo do tytułu DOCG ma 73 typów win włoskich, do DOC już ponad 332, z czego 60% stanowią wina czerwone. Wina, które otrzymały denominacje DOCG są zlokalizowane w 15 różnych regionach, przy czym znaczna większość z nich koncentruje się w trzech: Piemont, Veneto i Toskania. Dodatkowo ważna uwaga jedna denominacja może obowiązywać w dwóch regionach. Dzieje się tak w przypadku np. win Prosecco, które według przepisów apelacyjnych DOC mogą być produkowane w regionie Wenecji Euganejskiej i Friuli-Wenecji Julijskiej.

Włoskie Ministerstwo Rolnictwa (MIPAAF) regularnie publikuje aktualizacje, tej oficjalnej klasyfikacji, a tworzony system klasyfikacji jakościowej win ma również odpowiadać systemowi ogólnoeuropejskiemu QWPSR (wino gatunkowe produkowane w określonym obszarze).

Przepisy DOC określają:

Gdybyśmy chcieli prześledzić winiarstwo włoskie to patrząc od najniższej kategorii możemy wyróżnić:

Vino da Tavola - jest to oznaczenie wina stołowego, najbardziej podstawowego jakie jest dostępne. Jest ono masowo produkowane i przeznaczone do lokalnego spożycia. Na etykiecie brak jest jakichkolwiek informacji co do gatunku gron oraz regionu. Jedyną pewną informacją jest to, że wino zostało wyprodukowane we Włoszech.

Dość nowym zjawiskiem jest umieszczenie na winach DOCG nazw pojedynczych siedlisk, wtedy mamy do czynienia z tzw. winami Single Vineyard.

Poza oznaczeniami apelacyjnymi na etykietach win włoskich mogą Państwo znaleźć oznaczenia, które nie tyle tyczą się uregulowań prawnych, co technicznych aspektów produkcji wina. Trzy najważniejsze z nich, z którymi często możecie się spotkać to:

Zdania na temat przejrzystości i odzwierciedlenia w praktyce czyli w degustacji, włoskiego systemu DOC, są różne. Warto tutaj wspomnieć, że w kategorii IGT w hierarchii umieszczonej dość nisko, bardzo często pojawiają się wina wielkie. Producenci deklasują swoje najlepsze wina, nie chcąc podporządkować się przepisom apelacyjnym. Doskonale znane są supertoskany, czy inaczej vino d`autore - wina bardzo prestiżowe i drogie, ale umieszczone w kategorii IGT. Dzieje się tak gdyż winemakerzy eksperymentują dodając w przypadku Toskanii do klasycznie uprawianego i wymaganego tam apelacją: Sangiovese, innych międzynarodowych szczepów: Cabernet Sauvignon, Syrah czy Merlot. W wyniku takich zabiegów powstają często wina wybitne, dorównujące, czy nawet przewyższające jakością wina DOC czy DOCG, ale nie mogą być one jako takie sklasyfikowane. To zjawisko narodziło się w latach 60 XX w., a w tej chwili nie dotyczy już tylko Toskanii, ale również innych regionów.

Jeśli jednak będziemy mieli ochotę na klasykę w wydaniu Barolo, Chianti czy Valpolicelli dobrze jest zwrócić uwagę na etykietę, a ta pokieruje nas w stronę jakości. Koniec końców zdecyduje nasze podniebienie i to jest najpiękniejsze - wieczne poszukiwanie i odkrywanie swoich ulubionych smaków.